SPIS TREŚCI
Produkty oraz usługi są zgodnie z polskim prawem klasyfikowane w specjalnym katalogu. Co jakiś czas podlega on aktualizacjom. Dziś korzystamy w większości przypadków z wersji zestawienia zaprezentowanej w 2015 roku. Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług, bo o niej mowa, spełnia bardzo ważne zadanie pod kątem podatkowym i ewidencyjnym. Najnowsza wersja zestawienia została wdrożona poprzez rozporządzenie. Rada Ministrów ogłosiła obowiązywanie tego aktu prawnego we wrześniu 2015 roku. Kilkakrotnie była zmieniana i aktualizowana.
Zgodnie z rozporządzeniem, Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług jest stosowana do dwóch głównych celów. W poniższym materiale wyróżniam te cele oraz sprawdzam, z czego składa się kod każdego produktu. Wyjaśniam znaczenie grupowań różnych poziomów i wskazuję, która pozycja w kodzie odpowiada tylko i wyłącznie potrzebom krajowym. Więcej informacji poniżej.
PKWiU. Czym jest ta klasyfikacja
PKWiU to zestawienie polskich wyrobów i usług, które zawierają się w klasyfikacji określonej przez Polską Klasyfikację Działalności oraz Nomenklaturę Scaloną. W sensie praktycznym jest to bardzo długa lista różnych usług i produktów, z których każdy jest oznaczony oddzielnym kodem. Przykładowo, usługi fryzjerskie męskie posiadają kod 96.02.12.0, z kolei marketing bezpośredni i reklama bezpośrednia oznaczona została ciągiem 73.11.12.0. Wśród innych przykładów symboli, wyrobów i usług wyróżnić można również m.in.:
- 42.22.23.0 – Roboty ogólnobudowlane związane z budową elektrowni.
- 10.51.30.0 – Masło i pozostałe tłuszcze do smarowania.
- 11.04.10.0 – Wermut i pozostałe wina aromatyzowane, ze świeżych winogron.
- 16.10.31.0 – Drewno nieobrobione malowane, bejcowane, nasycone kreozotem lub innymi środkami konserwującymi.
- 10.83.11.0 – Kawa palona i kawa bezkofeinowa.
Gdzie się stosuje PKWiU?
Powyższy przykład jest wyłącznie poglądowy i ze względu na wprowadzane zmiany prawne może za jakiś czas być nieaktualny. Jak widzimy, zakres obejmowania klasyfikacji jest niezwykle szeroki i dotyczy praktycznie wszystkich obecnie dostępnych, sprzedawanych i świadczonych dóbr oraz usług. PKWiU stosuje się w różnych dziedzinach życia społecznego i w organizacjach państwowych, tj: w statystyce, ewidencji czy rachunkowości. Może być wykorzystywana także przez różnego rodzaju urzędy, a także być stosowana w systemach informacyjnych. Szczególnie dotyczy to podmiotów administracji publicznej.
W jakim celu stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług?
Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług wyznaczyło podstawowe cele jej stosowania. W okresie przejściowym stosowano również jednocześnie normy z 2008, jak i 2015 roku. Było to, zgodnie z prawem, do dnia 31 grudnia 2016 roku. Wracając do celów PKWiU, wyróżniamy m.in. stosowanie:
- do celów podatkowych,
- do celów statystycznych,
- do celów rachunkowych,
- do celów dokumentacyjnych,
- do innych celów.
Klasyfikacja zawiera w sobie wszystkie usługi, wyroby, towary, które są opisywane specjalnym cyfrowym kodem. Poszczególny przedsiębiorca, który świadczy np. określoną usługę, jest zobowiązany do przestrzegania danego kodu i przeniesienia go w razie konieczności. Poniżej wyjaśniam, z czego taki kod jest zbudowany i dlaczego posiada konkretną ilość cyfr rozdzielonych kropkami.
Powiązania PKWiU z innymi klasyfikacjami gospodarczymi
PKWiU stanowi klasyfikację produktów, czyli wszelkich wyrobów i usług, w zasięgu krajowym. Jest ona zgodna z innymi klasyfikacjami, które mają międzynarodowy charakter, a w szczególności z CPA. W systemie powiązań można wyróżnić np. systemy kodowe w ramach ONZ czy UE. Zgodnie z zapisami prawnymi, poszczególne klasyfikacje mają zharmonizowany charakter. Zachowują między sobą powiązania, ale w zależności od zakresu będą cechować się np. inną długością. Tak jet w przypadku PKWiU, która jest kodem 7-cyfrowym. Aby rozdzielić cały kod na części pierwsze, warto przedstawić go w pełni, w symbolicznej formie: XX.XX.XX.X.
Symbole grupowań i ich ogólne nazwy – PKWiU w szczególe
Każdy poszczególny kod ma określoną grupowań. W edycji PKWiU 2015 przedstawiono propozycję podziału na sześć różnych sekcji. Pierwsze cztery cyfry stanowią PKD 2007. Sześć cyfr to CPA, z kolei PKWiU 2015 stanowi siedem cyfr. Struktura prezentuje się następująco:
- XX – dział,
- XX.X – grupa,
- XX.XX – klasa,
- XX.XX.X – kategoria,
- XX.XX.XX – podkategoria,
- XX.XX.XX.X – pozycja.
Przykład klasyfikacji w PKWiU
Jak zatem będzie wyglądać to na konkretnym przykładzie? Weźmy na tapet zapis dostępny pod numerem 20.42.12.0, czyli Kosmetyki do makijażu ust i makijażu oczu. Zgodnie z powyższym podziałem, będzie można wyróżnić następującą strukturę tego rodzaju produktów.
- 20 – dział produkty przetwórstwa przemysłowego.
- 20.4 – grupa mydło i detergenty, środki piorące, czyszczące i polerujące; wyroby kosmetyczne i toaletowe.
- 20.42 – klasa preparaty kosmetyczne i toaletowe.
- 20.42.1 – kategoria preparaty kosmetyczne i toaletowe.
- 20.42.12 – podkategoria kosmetyki do makijażu ust i makijażu oczu.
- 20.42.12.0 – pozycja kosmetyki do makijażu ust i makijażu oczu.
Tworzenie ugrupowań – ogólne zasady
Choć na pierwszy rzut oka cała klasyfikacja może wyglądać na skomplikowaną, to w rzeczywistości jest skomponowana tak, aby można było łatwo odszukiwać poszczególne infromacje. Z tego też względu przy tworzeniu rankingu wzięto pod uwagę trzy rodzaje grupowań, dzięki którym można lepiej zrozumieć całą strukturę kodu. Są to:
- grupowania macierzyste, np. kategoria jest grupowaniem macierzystym dla podkategorii;
- grupowania pochodne, np. kategoria jest grupowaniem pochodnym w kontekście klasy;
- grupowania końcowe, czyli ostateczne – w PKWiU będą to pozycje.
Schemat klasyfikacji w PKWiU 2015 – jak wygląda?
Klasyfikacja dzieli się na dwa obszary. Jeden z nich dotyczy wyrobów, drugi zaś usług. Podstawowym celem takiego podziału jest stworzenie klasyfikacji, która jest przejrzysta i powiązana z PKD. Chodzi przede wszystkim o to, aby każda wytwarzana usługa lub produkt mogły zostać przypisane do właściwego rodzaju działalności. Oznacza to, że jeden wytwór może być związany tylko z jednym rodzajem działalności określonym w zestawieniu PKD.
Klasyfikacja PKWiU obejmuje 21 obszarów, oznaczonych literami zgodnie z kolejnością alfabetyczną. Pełna lista wraz ze szczegółowym opisem dostępna jest m.in. na witrynie internetowej, na której można sprawdzić poszczególne kody (link znajduje się w dalszej części tekstu). Przykładowo, pod literą:
- D – znajdują się kody dotyczące energii elektrycznej, paliw gazowych, pary wodnej, gorącej wody i powietrza do układów klimatyzacyjnych;
- J – znajdują się usługi w zakresie informacji i komunikacji;
- O – znajdują się usługi administracji publicznej i obrony narodowej i usługi w zakresie obowiązkowych zabezpieczeń społecznych.
Jak sprawdzić PKWiU?
Każdy przedsiębiorca musi ustalić swoje PKD, a co za tym idzie, wiedzieć jakiego rodzaju towar lub usługę wytwarza. Obowiązkiem osoby prowadzącej firmę jest także ustalenie odpowiedniego numeru PKWiU. Jest to ważne przede wszystkim w kontekście podatkowym. Od tego będzie zależeć, jakiego rodzaju stawkę VAT zapłaci przedsiębiorca prowadzący swój biznes. W razie trudności z ustaleniem, można skorzystać z wygodnej wyszukiwarki PKWiU dostępnej na stronie internetowej Klasyfikacje GOFIN. Link do tej oficjalnej strony rządowej prezentuje się następująco .
Aby sprawdzić konkretny kod towaru lub usługi, należy zaznaczyć, że chcemy skorzystać z wyszukiwarki na rok 2015. W zasobach witryny znajduje się także PKWiU obowiązujące od 2008 do 2015 roku, ale w niektórych sytuacjach może być ono po prostu nieaktualne. Aby odszukać konkretny kod, trzeba przejść do pola wyszukiwarki oznaczonej jako „Szukaj w PKWiU”. Następnie wpisujemy dane słowo i klikamy na przycisk potwierdzający, który został osadzony po prawej stronie od wyszukiwarki.
Czy poszczególne cyfry w PKWiU mają dodatkowe zastosowanie?
W przypadku, gdy w systemie symbolizacji zauważymy cyfrę 0 na samodzielnej pozycji, to oznacza to, że dane grupowanie nie podlega podziałowi. Z kolei cyfra 0 znajdująca się bezpośrednio obok innej (nie jest przedzielona kropką) jest traktowana na równi z innymi. Jeszcze inne znaczenie ma cyfra 9, która dotyczy produktów i usług pozostałych w kontekście wyższego grupowania. Jest także zarezerwowana do oznaczania na miejscu piątym w sekcji C usług produkcji.
Wątpliwości dotyczące PKWiU – kto rozstrzyga?
Jeśli nie mamy pewności i boimy się, że popełnimy błąd – warto zwrócić się o pomoc do Ośrodka Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego w Łodzi. Wniosek o dopasowanie odpowiedniego kodu powinien posiadać oryginalny podpis odręczny – sam tekst może zostać wydrukowany. Urząd odeśle nam informację zwrotną, która będzie dotyczyć tego, do jakiego kodu możemy przypisać naszą problematyczne wyroby. Mimo wszystko nie jest to zjawiskiem niespotykanym, bowiem ze względu na postęp technologiczny co rusz powstają nowe zawody, które ciężko przypasować do starych punktów.
Można także sądzić, że rozwój zawodów świadczonych drogą online oraz powstawanie nowych trendów w kontekście działalności gospodarczych będzie wprowadzać coraz większe zamieszanie w tym zakresie. To zaś może spowodować potrzebę opracowania nowego, aktualnego PKWiU. Poprzednia klasyfikacja przetrwała 7 lat, a obecna już przekroczyła ten zakres czasu.
Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług – podsumowanie
Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług, w skrócie PKWiU, to zestawienie usług i towarów, posegregowane pod kątem przypasowania ich do poszczególnych zawodów. Klasyfikacja spełnia kilka zadań, m.in. porządkowych, księgowych czy podatkowych. Pozwala usystematyzować poszczególne wyroby, aby ich określanie nie było zbyt problematyczne dla przedsiębiorcy. Ma też znaczenie statystyczne, mi.n. do ustalania ilości firm działających w ramach danej branży. Wskazałem, jak wygląda taki system oraz jak prezentują się poszczególne wpisy wdrożone w PKWiU 2015.
