SPIS TREŚCI
Różne opinie mogą być na ten temat, ale zapewne jedną z powszechniejszych jest to, że podatki to zło konieczne. Popularne powiedzenie przypisywane Benjaminowi Franklinowi głosi, że na tym świecie jedyne pewne są tylko śmierć i podatki. Jednolity plik kontrolny to narzędzie, które tę pewność (podatków) ma zwiększać.
Do czego służy jednolity plik kontrolny?
Najprościej można powiedzieć, że jednolity plik kontrolny (JPK) jest sposobem komunikowania się przez poszczególne zobowiązane do tego podmioty prawa podatkowego z urzędami administracji skarbowej. Wobec wypierania księgowości papierowej przez programy komputerowe, takie rozwiązanie ułatwia wgląd do danych księgowych. JPK ma przyśpieszyć przeprowadzanie czynności sprawdzających i kontrolnych przez organy podatkowe, zagwarantować sprawne ustalanie nieprawidłowości takich jak wyłudzanie podatku VAT, a z drugiej strony skrócić potwierdzanie prawidłowości rozliczeń. Szczególnie istotne jest to, że JPK ma ułatwić przeprowadzanie kontroli krzyżowych, polegających na jednoczesnym sprawdzaniu przedsiębiorcy oraz jego kontrahentów.
Co to jest jednolity plik kontrolny – JPK?
Jednolity plik kontrolny to ustandaryzowany zbiór danych generowany z informatycznych systemów księgowych przedsiębiorców rozliczających podatek od towarów i usług czyli VAT (ale nie tylko). Wymagane dane, a więc struktura logiczna, są określane przez Ministerstwo Finansów. Standaryzacja ta jest niezbędna, gdyż dzięki niej każdy przedsiębiorca wysyła do organów skarbowych zgodny z wymaganiami zbiór danych i to bez względu na to, jakiego programu księgowego używa. Dzięki temu istnieje możliwość porównania danych z danymi przesłanymi przez inne podmioty – w szczególności kontrahentów. To właśnie możliwość krzyżowej kontroli danych pozwala na identyfikację prób nadużyć.
Warto wspomnieć, że istnieją inne rodzaje jednolity plików kontrolnych niż te dotyczące VAT. W skład JPK wchodzą m.in. JPK_FA (z danymi o fakturach VAT), JPK_EWP (z danymi z ewidencji przychodów), JPK_KR (z danymi z ksiąg rachunkowych), JPK_WB (z danymi z wyciągów bankowych), JPK_MAG (z danymi z magazynów), JPK_PKPIR (z danymi z podatkowej księgi przychodów i rozchodów). Natomiast najistotniejszymi jednolitymi plikami kontrolnymi na potrzeby podatku od towarów i usług są JPK_VAT oraz JPK_V7.
Jakie były początki JPK?
JPK to polski odpowiednik SAF-T. Skrót ten oznacza Standard Audit File for Tax, co w dosłownym tłumaczeniu znaczy standardowy plik audytu do celów podatkowych. SAF-T został opracowany przez OECD i przyjęty początkowo przez Portugalię. Kolejnymi krajami były Francja, Niemcy, Luksemburg oraz Austria.
Kiedy wprowadzono jednolity plik kontrolny w Polsce?
Jednolity plik kontrolny w Polsce wprowadzono 10 września 2015 r. ustawą zmieniającą Ordynację Podatkową. Natomiast obowiązek regularnego przekazywania rejestrów VAT wprowadzono ustawą z dnia 13 maja 2016 r.
Kogo obowiązuje jednolity plik kontrolny w zakresie VAT?
Zgodnie z art. 193a Ordynacji podatkowej, w przypadku prowadzenia ksiąg podatkowych przy użyciu programów komputerowych, organ podatkowy może żądać przekazania całości lub części tych ksiąg oraz dowodów księgowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych, w postaci elektronicznej odpowiadającej określonej strukturze logicznej.
Z kolei zgodnie z art. 109 ust. 8a ustawy o podatku od towarów i usług, ewidencja zawierająca dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku i sporządzenie informacji podsumowującej, prowadzona jest w postaci elektronicznej przy użyciu programów komputerowych. Oznacza to, że obecnie siłą rzeczy nie ma możliwości prowadzenia ewidencji jedynie w formie papierowej. W Polsce obowiązek sporządzania jednolitych plików kontrolnych co do zasady obowiązuje więc wszystkich przedsiębiorców, którzy są czynniki podatnikami VAT. Wielkość działalności nie ma znaczenia, a więc obowiązek dotyczy mikro, małych, średnich i dużych przedsiębiorstw.
Jednolity plik kontrolny w zakresie VATu nie jest składany przez podatników, którzy wykonują wyłącznie czynności zwolnione od podatku od towarów i usług.
Jednolity plik kontrolny w zakresie VAT – struktura logiczna
Na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów – Krajowej Administracji Skarbowej, dostępne są broszury informacyjne dotyczące struktury poszczególnych plików kontrolnych. Z punktu widzenia przedsiębiorców w Polsce z pewnością najistotniejszy jest plik kontrolny w zakresie podatku od towarów i usług dla którego przygotowano broszurę informacyjną dot. struktury JPK_VAT z deklaracją.
Ustawą z dnia 4 lipca 2019 roku zmieniającą ustawę o VAT, połączono składane dotychczas odrębnie informacje o prowadzonej ewidencji w formie JPK_VAT oraz deklaracji VAT-7/VAT-7K. Zostały one zastąpione przez przesyłany łącznie jeden dokument elektroniczny JPK_VAT z deklaracją, w formie JPK_V7M lub JPK_V7K. Elementy JPK_VAT z deklaracją określa rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 roku w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług. Na jego podstawie opracowano wzory struktury logicznej plików kontrolnych. Wszyscy podatnicy VAT za okresy od 1 października 2020 roku składają nowy JPK_VAT. Na starych zasadach składać można jedynie korekty za okresy rozliczeniowe sprzed tego dnia.
Szczegółowe informacje dotyczące ogólnych założeń dotyczących formatów pól wypełnianych w pliku oraz zakres danych zawartych w deklaracjach określają ww. rozporządzenie oraz opisuje broszura informacyjna. To co warto wiedzieć, to że formatem plików jest XML. Na schemat główny pliku składają się następujące części:
- Naglowek – zawierająca m.in. dane na temat okresu, celu złożenia, urzędu skarbowego, daty złożenia;
- Podmiot1 – zawierająca dane identyfikujące podmiot składający plik;
- Deklaracja – zawierająca dane niezbędne do obliczenia podatku należnego, podatku naliczonego, wysokości podatku lub zwrotu podatku wraz z oznaczeniem sposobu dokonania zwrotu oraz pouczeniem podatnika;
- Ewidencja – zawierająca dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku należnego i podatku naliczonego.
Podatnicy, którzy są zobowiązaniu składać deklarację miesięcznie wypełniają wszystkie elementy JPK_V7M tj. Naglowek, Podmiot1, Deklaracja oraz Ewidencja. Podatnicy, którzy są zobowiązani do składania części ewidencyjnej miesięcznie a deklaracyjnej kwartalnie za dwa pierwsze miesiące kwartału wypełniają w pliku XML jedynie Naglowek, Podmiot1, Ewidencja, a za trzeci miesiąc kwartału dodatkowo część Deklaracja, przy czym część ta obejmuje dane za cały kwartał. Wyżej wspomniana broszura zawiera szczegółowy opis każdego z pól wchodzących w skład poszczególnych części.
Kiedy i gdzie wysyła się JPK?
Wysyłka jednolitego pliku kontrolnego w zakresie VAT należy do obowiązku każdego przedsiębiorcy będącego czynnym podatnikiem VAT i powinien on tego dokonywać w cyklu miesięcznym do 25 dnia kolejnego miesiąca. Jeśli 25 dzień miesiąca to sobota lub dzień ustawowo wolny od pracy, czas mamy do pierwszego kolejnego dnia roboczego. JPK_VAT można przygotować i wysłać za pośrednictwem jednego z bezpłatnych narzędzi lub programu księgowego albo komercyjnej aplikacji on-line.
Jeśli chodzi o pozostałe struktury wchodzące w skład JPK wszyscy podatnicy, którzy prowadzą księgi podatkowe i wytwarzają dowody księgowe w formie elektronicznej, przekazują struktury JPK na żądanie organów podatkowych. Organy te mogą żądać JPK w ramach kontroli podatkowej, celno-skarbowej, czynności sprawdzających czy postępowania podatkowego. Dokładny termin na przekazanie struktur JPK zostanie określony w wezwaniu jednak będzie wynosił nie mniej niż 3 dni. Wytwarzane w formie elektronicznej dokumenty można przekazać na kilka sposób – poprzez bezpłatną aplikację, na pendrivie, karcie pamięci, płycie CD lub innym nośniku, za pomocą programu księgowego lub wybranej komercyjnej aplikacji online. Innych struktur niż dotyczące VAT nie ma obowiązku przekazywania w wersji elektronicznej jeśli księgi podatkowe i dowody księgowe prowadzi się jedynie w formie papierowej.
Więcej szczegółów można znaleźć na stronie www.podatki.gov.pl/jednolity-plik-kontrolny/. Znajdują się tam również informacje oraz dostęp do bezpłatnych narzędzi.
Jeśli jednak jedyna korespondencja jaką prowadzicie Państwo z Urzędem Skarbowym odbywa się w formie papierowej, zapraszamy do zapoznania się z dostępną w sklepie Neopak bogatą ofertą kopert. Natomiast z podobnych artykułów na naszym blogu polecamy:
