SPIS TREŚCI
Recykling to zjawisko, które jest dobrze znane większości społeczeństwa. Nawet, jeśli nie wiemy do końca, jak taki proces przetwarzania śmieci wygląda, to z pewnością jesteśmy w stanie wytłumaczyć, jaka jest idea recyklingu. Z terminem tym wiąże się jednak znacznie więcej, niż po prostu ponowne przetworzenie danego typu odpadu. Jakiś czas temu sformułowano stwierdzenie „upcycling” bądź „upcykling”, które nawiązuje w swojej formie do tradycyjnego recyklingu. Występuje między nimi jednak kilka różnic.
Upcykling to proces, dzięki któremu możemy spożytkować dowolną ilość śmieci, tworząc z nich użyteczny przedmiot. Jest to możliwe do wykonania nie tylko w warunkach domowych, ale przede wszystkim podczas prowadzenia własnej firmy realizującej wysyłkę produktów w e-commerce. Jak zatem wykorzystać upcycling do podarowania nowego życia zużytym opakowaniom? Czy stary, poniszczony karton po odebraniu przesyłki może być traktowany jako coś, co spełnia ideę upcyclingu? W poniższym artykule wyjaśniam, czym się charakteryzuje upcycling. Wskazuję, jakie są jego założenia oraz jak dokonać przeobrażenia upcyclingowego w praktyce. Zapraszam!
Recykling i terminy pochodne
Na początku jednak warto zatrzymać się na podstawowym terminie, oznaczającym ponowne przetwarzanie śmieci danego rodzaju. Mowa o recyklingu, od którego nazwę wzięły inne, pochodne terminy, które nieco czerpią z jego pierwotnego znaczenia. Recykling jest pojęciem coraz bardziej przebijającym się do świadomości społecznej. Ludzie zauważyli, że korzyści z realizowania zasad recyklingowych są wielopłaszczyznowe. To nie tylko dbanie o przyrodę w wymiarze lokalnym i globalnym, ale także bardziej przyziemne rzeczy – choćby niższe rachunki za wywóz nieczystości. Na kanwie popularności recyklingu powstały nowe terminy, które także określają przetwarzanie śmieci. Są to przede wszystkim downcycling i upcycling. W niniejszym artykule skupię się na tym drugim.
Co to jest upcycling i jak go rozróżnić od downcyclingu?
Upcycling to sformułowanie, które wzięło się od połączenia dwóch anglojęzycznych słów. Pierwszym z nich jest „up”, czyli „nad”, oznaczające również proces udoskonalania danej rzeczy. Drugi człon „cycling” jest odwołaniem do głównego terminu odnoszącego się do zarządzania odpadami, czyli „recykling”. Upcycling będzie zatem niczym innym, jak recyklingiem, którego konsekwencją jest wytworzenie towaru o wyższej wartości, niż jego pierwotna forma. O ile tradycyjny recykling może być utożsamiany z downcyklingiem, czyli procesem tworzenia coraz mniej wydajnych rzeczy w trakcie działań przetwórczych (np. z opakowania tekturowego tworzy się papier toaletowy), o tyle upcycling pozwala wykonać przedmiot o wyższej wartości użytkowej lub cenowej.
Upcycling w praktyce – co można poddać procesowi ulepszania odpadów?
Sztampowym przykładem, związanym z nadawaniem wartości rzeczom teoretycznie zbędnym, może być wykorzystanie palet przemysłowych w kontekście projektowania mebli. Dobrze zachowana paleta, która jednak nie jest już potrzebna w przedsiębiorstwie, może zostać spożytkowana np. do wytwarzania mebli domowych. Z kilku ułożonych i zmontowanych ze sobą palet można stworzyć konstrukcję ekologicznego łóżka. Wystarczy obić taki produkt oraz nałożyć odpowiedni rozmiar materaca na jego powierzchnię. Tym samym otrzymujemy pełnowartościowy mebel, który jest – tylko teoretycznie – wykonany z rzeczy całkowicie zbędnych.
Upcycling w zasadzie nie ma granic. Nadawanie nowych funkcji przedmiotom niepotrzebnym może mieć różne konteksty. Wystarczy, że np. wykorzystamy teoretycznie zbędne pudełko po zjedzonych ciastkach do przechowywania biżuterii. W sensie użytkowym taki przedmiot zyskał na swoim znaczeniu. Przykładów zastosowania upcyclingu w praktyce jest znacznie więcej. Butelka po lemoniadzie czy piwie może być w przyszłości wykorzystana ponownie jako butelka na wino domowej roboty. Z kolei skrzynka po zakupionych warzywach może stać się uniwersalną, wysoce estetyczną ozdobą, która udekoruje nasz balkon lub taras. Osobną kategorią przedmiotów zdolnych do ulepszenia są opakowania kartonowe – te, które wykorzystuje się w branży e-commerce.
Upcycling opakowań kartonowych e-commerce
Zużyte opakowania po przesyłkach zawalają nie tylko nasze domy i piwnice, ale także magazyny wielu przedsiębiorstw. Finalnie taki zbędny produkt trafia na śmieci – najmniejsza szkoda, jeśli zostanie wrzucony do kontenera z makulaturą, często jednak trafia do odpadów zmieszanych. Oczywiście, zniszczony, brudny i zamoczony karton nie będzie w zasadzie nadawał się do ponownego przetworzenia, ani nie spełni kryteriów pozwalających na ponowne jego przetworzenie w zakładach recyklingowych. Większość opakowań można jednak z powodzeniem ulepszyć i nadać im wyższą wartość, nawet jeśli rodziłoby to konieczność wykorzystania tylko ich części.
Pomysły na zużyte opakowania tekturowe z e-commerce
Idea upcyclingu jest w głównej mierze związana z ponownym wykorzystaniem opakowań kartonowych pochodzących z branży e-commerce. W dobie informatyzacji wielu dziedzin życia i coraz większej roli sprzedaży internetowej, ilość śmieci generowanych przez nasze potrzeby zakupowe sukcesywnie się zwiększa. Lwią część odpadów stanowią różnego rodzaju kartony, opakowania, folie, reklamówki, wypełniacze, które finalnie do niczego nam się nie przydają. A to błąd – z wszystkich tych rzeczy możemy bowiem zrobić ponowny użytek.
Świetnym przykładem upcyklingu kartonów e-commerce jest wykonanie domowych mebli dziecięcych. Elementy kartonowe można ze sobą łączyć w przeróżne kształty, a następnie sklejać na gorąco za pośrednictwem odpowiednich przyborów. Z nikomu niepotrzebnego kartonu jesteśmy w stanie stworzyć darmową, niezwykle kreatywną zabawkę, która ucieszy najmłodszych domowników. Taka forma upcyclingu określana jest mianem działań DIY, które bazują na samodzielnej, manualnej pracy wytwórczej. W dobie szerokiego dostępu do informacji i poradników, stworzenie ciekawych „wynalazków domowych” nie powinno stanowić większej trudności.
Trzy pomysły na upcycling kartonów z przesyłek
Tworzenie mebli, zabawek dziecięcych i przyborów dla maluchów to nie jedyne rozwiązanie, które dotyczy upcyclingu tektury. Ze „śmieciowych” kartonów możemy zrobić także szereg innych, kreatywnych przedmiotów. Warto jednak trzymać się założeń upcyclingu – wskazują one, że przedmiot tworzony, powinien być bardziej użyteczny, niż pierwotnie był. Dobrym kryterium jest wartość cenowa stworzonego obiektu. Jeśli jest ona wyższa, niż zwykłego opakowania – to oznacza, że osiągnęliśmy sukces. Poniżej wyróżniam trzy pomysły na użyteczny upcycling opakowań pochodzących z przesyłek w ramach e-commerce.
Tekturowa gra planszowa
Banalny pomysł na wykorzystanie tektury, który bez problemu może zostać zrealizowany przez każdego fana planszówek. Jeśli lubisz grać w chińczyka, albo zastanawiasz się nad zakupem ciekawej gry planszowej, którą widziałeś w Internecie – to możesz spróbować odwzorować ją w warunkach domowych. Wystarczy zaopatrzyć się w karton (który z pewnością już posiadamy), nożyczki, klej i flamastry. Alternatywnie możemy wykonać np. boisko dla piłkarzyków lub inną instalację, która ucieszy najmłodszych i pozwoli im się znakomicie bawić.
Kocie sprawy i upcycling
Koty uwielbiają kartony. Ciężko jednoznacznie stwierdzić, dlaczego akurat ten rodzaj przedmiotu jest przez nie tak lubiany. Naukowcy upatrują powodów takich zachowań w pierwotnych kocich instynktach, które zmuszają zwierzę do chowania się w ciasnych i bezpiecznych norkach. Karton może być nie tylko domkiem dla kota, ale także i drapakiem. Czworonożni przyjaciele mają dużą potrzebę regularnego piłowania swoich pazurów, a powierzchnia kartonowa może być przez nie wyjątkowo lubiana. Jeśli więc mamy w domu kota, to nie powinnyśmy mieć problemu ze stworzeniem upcyclingowych wynalazków przeznaczonych dla zwierzęcego przyjaciela.
Organizacja przeprowadzki po kosztach
Zużyte kartony po przesyłkach mogą stanowić świetny pojemnik na ubrania, talerze, zabawki, zeszyty i inne niegabarytowe przedmioty, które będziemy przewozić w ramach przeprowadzki. Zamiast inwestować w drogie torby transportowe, można spożytkować używane już kartony do celów przeprowadzkowych. Jeśli nie mamy dostatecznie dużej ilości opakowań, zawsze możemy zwrócić się do osób bliskich lub uzyskać kartony z innych źródeł. To w zasadzie bezpłatny sposób na to, aby zapewnić bezpieczeństwo przewożonych rzeczy. Jeśli dysponujemy opakowaniami nieco naruszonymi, to warto dodatkowo wzmocnić całą konstrukcję, owijając je np. folią stretch.
Upcycling – skąd wzięła się popularność tego zjawiska?
Rzeczy, które uważamy za śmieci, dla wielu osób mogą być przydatne. Idea upcyclingu bazuje zatem na maksymalnym wykorzystaniu rzeczy niepotrzebnych, które mogą zyskać nowe znaczenie i stać się jak najbardziej pożytecznym przedmiotem codziennego użytku. Popularność upcyclingu zauważalna jest przede wszystkim w krajach rozwijających się i biednych, w których każda rzecz jest w zasadzie na wagę złota. Trendy te zauważane są coraz częściej także w krajach rozwiniętych.
Producenci wielu produktów starają się zmaksymalizować swoje zyski, jednocześnie ograniczając ilość generowanych odpadów. I tak, ze starych plandek samochodowych czy billboardów reklamowych można zrobić całkiem sensowny użytek. Przykładem takich działań jest np. produkowanie obuwia ze starych opon użytkowanych niegdyś w samochodach ciężarowych. Z plandek robi się zaś torebki, izolacje i szereg innych, użytecznych produktów, które zyskują na swojej wartości tuż po przerobieniu na nową formę.
Upcycling opakowań – podsumowanie
Wartość poszczególnych towarów jest bardzo często kwestią indywidualną. Stare ubranie, które już nigdy nie będzie przez nas zakładane, w zasadzie traci całkowitą wartość dla użytkownika. Nie oznacza to jednak, że dla kogoś innego taka odzież będzie bezwartościowa. To, co dla nas jest bezużyteczne, dla części osób może okazać się jak najbardziej pełnowartościowym towarem. Stąd też trendy upcyclingu zyskują na swoim znaczeniu.
