SPIS TREŚCI
Większość ludzi zna ideę recyklingu gazet, puszek aluminiowych i toreb papierowych. Jednak zrozumienie praktyk, związanych z recyklingiem, wymaga znacznie większej wiedzy. Odpady produkujemy codziennie i stanowią one jeden z najważniejszych problemów ludzkości. Przeciętnie każdy Polak wytwarza około 300 kg śmieci rocznie. Odpady są generowane również przez firmy i instytucje publiczne. Najważniejszą kwestią, jeśli chodzi o śmieci, jest ich segregacja, która umożliwia recykling. Do segregacji śmieci używane są worki w różnych kolorach, jednak trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, czy one również mogą zostać poddane recyklingowi?
Z czego produkowane są worki na śmieci?
Do ich wytworzenia najczęściej wykorzystywane są dwa rodzaje folii polietylenowej – LDPE (polietylen o niskiej gęstości) i HDPE (polietylen o wysokiej gęstości), które różnią się pomiędzy sobą właściwościami. Polietylen jest żywicą na bazie ropy naftowej, która jest preferowana ze względu na swoją odporność na rozdarcie i wysoką wytrzymałość. Osobną kategorię, jeśli chodzi o produkcję worków na śmieci, stanowią worki biodegradowalne. Do ich produkcji używa się komponentów pochodzenia naturalnego (np. skrobi kukurydzianej), które ulegają szybciej rozkładowi. Plastikowe worki na odpady nie tylko nadają się do recyklingu (chociaż nie wszystkie), ale również wiele z nich jest wielokrotnie wykorzystywanych. Zarówno przetworzone, jak i nowo wyprodukowane worki polietylenowe, można poddać recyklingowi po użyciu. Niektóre firmy zajmujące się gospodarką odpadami przyjmują nawet zużyte worki na śmieci do recyklingu, ponieważ ich procesy czyszczenia są wystarczająco dokładne, aby usunąć wszelkie zabrudzenia z worków. Niestety większość zakładów utylizacji i centrów recyklingu, przetwarzających surowce wtórne, takie jak szkło i papier, nie jest przystosowana do radzenia sobie z plastikowymi workami na śmieci i nie jest w stanie poddać je recyklingowi.
Worki na śmieci wykonane z polietylenu o niskiej gęstości
Polietylen o niskiej gęstości (LDPE) pod względem struktury molekularnej ma mniej gęsto upakowaną strukturę, dlatego ma niższą wytrzymałość na rozciąganie, ale za to wyższą odporność. Jednak w produkcji worków na śmieci polietylen LDPE został w dużej mierze zastąpiony liniowym polietylenem o niskiej gęstości (LLDPE).
Worki na śmieci wykonane z liniowego polietylenu o niskiej gęstości
Liniowy polietylen o niskiej gęstości może pochwalić się ogromną liczbą krótkich rozgałęzień, które strukturalnie różnią się od LDPE. Liniowy polietylen o niskiej gęstości jest znacznie mocniejszy niż LDPE i preferowany w produkcji worków na śmieci. Worki, produkowane z LLDPE, są najpopularniejszymi produktami na rynku i są bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne. Unikalne właściwości LLDPE w zakresie odporności na rozdarcie i przebicie sprawiają, że jest on idealny do zastosowań, w których wymagana jest dodatkowa rozciągliwość lub wytrzymałość. Ten rodzaj worków na śmieci o dużej wytrzymałości może pomieścić odpady o postrzępionych lub ostrych krawędziach.
Worki na śmieci wykonane z polietylenu o wysokiej gęstości
Łańcuchy polimerowe z polietylenu o wysokiej gęstości (HDPE) mają mniej rozgałęzień. Ze względu na zmniejszone rozgałęzienia molekularne materiał HDPE jest mniej przepuszczalny i bardziej pofałdowany niż LDPE. Worki na śmieci, do wytworzenia których użyto polietylen HDPE, są odporne na wahania temperatury, oferują duży stosunek wytrzymałości do gęstości i zapewniają doskonałą ochronę przed wilgocią. Worki na śmieci wykonane z żywicy HDPE to idealny wybór do łazienek, lekkich śmieci i papieru.
Recykling plastiku
Rozkład tworzyw sztucznych jest długotrwały i szacuje się, że na wysypisku ulegną rozpadowi w ciągu 1000 lat. Tempo rozkładu zależy również od innych warunków otoczenia, a także od tego, czy worek jest wystawiony na działanie słońca. Dla porównania metalowa puszka rozkłada się w ciągu 80-200 lat, a papier 2-6 tygodni. Recykling oznacza przekształcenie zużytego odpadowego materiału lub produktu w nowy produkt, materiał lub przedmiot. Ma na celu zapobieganie marnotrawstwu potencjalnie użytecznych materiałów i zmniejszenie zużycia świeżych surowców, zanieczyszczenia środowiska i oszczędność energii. Nie wszystkie tworzywa sztuczne nadają się do recyklingu. Możliwość recyklingu tworzywa sztucznego zależy od wielu czynników, w tym od miejsca, w którym planuje się recykling, a także od materiału użytego do jego wytworzenia.
Wpływ plastikowych worków na śmieci na środowisko naturalne
Wpływ plastikowych worków na śmieci na planetę jest często pomijany, ale tak naprawdę nie należy go lekceważyć, zwłaszcza, że są one powszechnie używane. Większość worków na śmieci jest wykonana z plastiku i najczęściej są to przedmioty jednorazowego użytku, zużywane w ogromnych ilościach. Część z nich ląduje na wysypiskach śmieci. Zanim jednak plastik trafi na wysypisko, ma już znaczący wpływ na środowisko. Dzieje się tak, ponieważ produkcja worków na śmieci wymaga wydobycia, transportu i przetwarzania ropy, a procesy te są energochłonne, przyczyniają się do emisji gazów cieplarnianych i wymagają użycia rakotwórczych chemikaliów, takich jak benzen i chlorowodorek winylu. Wyrzucanie ton produktów, wytworzonych z LDPE, na składowiska śmieci może mieć katastrofalne skutki dla środowiska naturalnego. Po pierwsze, plastik zakopany na wysypiskach, może przenikać do gleby i wprowadzać chemikalia do wód gruntowych. Na obszarach przybrzeżnych plastik na wysypiskach śmieci również stanowi zagrożenie dla życia morskiego. Lekkie plastikowe torby i worki na śmieci mogą być roznoszone przez wiatr na duże odległości, lądując w zbiornikach wodnych, gdzie zwierzęta je zjadają lub zaplątują się w nie. Na rynku pojawiają się więc alternatywy dla LDPE, także w przypadku worków na śmieci.
Recykling worków na śmieci produkowanych z LDPE
Przeciętnemu konsumentowi polietylen o niskiej gęstości jest bardziej znany jako plastik oznaczony symbolem 4. Służy do produkcji plastikowych toreb na zakupy czy opakowań do żywności, butelek i pokrywek do plastikowych pojemników. Worki zbożowe, worki na śmieci i plastikowe worki na kanapki to inne przykłady produktów powszechnie wytwarzanych z LDPE. Chociaż polietylen LDPE jest podobny do HDPE, to HDPE jest częściej akceptowany przez podmioty zajmujące się recyklingiem. Technicznie rzecz biorąc, LDPE można poddać recyklingowi. To, że coś można poddać recyklingowi, nie oznacza wcale, że na 100% tak się stanie. Plastikowe torby i worki na śmieci mają tendencję do plątania się w maszynach do recyklingu. Pracownicy centrów recyklingu muszą zatrzymywać maszyny i usuwać kłopotliwe elementy, dlatego też recykling LDPE nie jest opłacalny. Zdecydowana większość produktów wykonanych z LDPE trafia na wysypiska śmieci.
Podział worków na śmieci
Różnokolorowe worki ułatwiają segregację odpadów. W zielonych workach umieszczamy szkło, w niebieskich papier, a w żółtych – plastik i metale. Z kolei brązowy worek na śmieci służy do wyrzucania odpadów bio, natomiast do czarnych worków najczęściej wrzucamy zmieszane odpady komunalne. Oprócz tego worki na śmieci dzielimy również pod względem ich przeznaczenia. Wyróżnia się:
- worki na odpady medyczne – stosowane w placówkach medycznych, salonach kosmetycznych, studiach tatuażu i gabinetach weterynaryjnych; najczęściej posiadają czerwony kolor,
- worki na gruz – zazwyczaj produkowane są z wytrzymałej folii LDPE; mogą być również wykorzystane do przechowywania materii organicznej; są wyjątkowe wytrzymałe na ciężar,
- worki na opony – idealne do przechowywania, transportowania i zabezpieczania tych produktów.
O czarnych workach na śmieci
Podczas gdy czarne worki na śmieci są zwykle wysyłane na wysypiska, zdarzają się przypadki, w których ogólne odpady są usuwane z worków i wysyłane do spalenia – pozostawiając czarne worki na śmieci do recyklingu. Większość czarnych opakowań z tworzyw sztucznych jest barwiona przy użyciu pigmentów z sadzy, których systemy sortowania optycznego w zakładach recyklingu tworzyw sztucznych nie są w stanie wychwycić. Oznacza to, że wszystko, co jest wykonane z czarnego plastiku, zwykle kończy jako pozostałość i zamiast tego jest wysyłane na wysypisko lub spalane. Najlepiej nie kupować czarnych worków na śmieci, ani niczego, co znajduje się w czarnym plastikowym opakowaniu. Czarnych worków na śmieci nie można poddać recyklingowi, więc nie wolno w nich umieszczać również odpadów, które mogą zostać przetworzone. Jeśli wrzucimy odpady, które mogą zostać poddane recyklingowi do czarnego worka, ekipy zajmujące się segregacją wyrzucą cały worek z zawartością do śmieci przeznaczonych na wysypisko.
Biodegradowalne worki na śmieci
Z uwagi na fakt, że konsumenci stają się bardziej świadomi problemów, takich jak plastik w oceanach i przepełnione wysypiska śmieci, wielu szuka sposobów na zmniejszenie swojego śladu środowiskowego. Prostym sposobem na uczynienie domu bardziej zrównoważonym jest zamiana wytrzymałych plastikowych worków na śmieci na biodegradowalne worki na odpady. Chociaż biodegradowalne i kompostowalne worki na śmieci nie są idealnym rozwiązaniem, mają kilka kluczowych zalet w porównaniu z tradycyjnymi odpowiednikami. Podczas gdy foliowe worki na śmieci rozkładają się przez setki, a nawet tysiące lat do mikrodrobin plastiku, to biodegradowalne worki na śmieci po pewnym czasie rozpadają się na materiał organiczny. Jest to idealne rozwiązanie, jeśli w tych workach znajdują się odpady żywnościowe przeznaczone do kompostowania. Worki kompostowalne są również dobrym pomysłem do przechowywania odpadów zmieszanych, które trafiają na wysypisko. Zawartość nowoczesnych składowisk na śmieci nie rozkłada się tak dobrze ani tak szybko jak w kompostowniach, ale substancje organiczne i tak, choć trochę wolniej, ulegną rozkładowi. Biodegradowalne worki na śmieci pomagają zmniejszyć zanieczyszczenie środowiska mikroplastikiem, nawet jeśli znajdują się na wysypisku śmieci. Na rynku dostępnych jest wiele ekologicznych worków na odpady, a większość z nich zawiera w sobie surowce roślinne.
